Na een deugddoende uitstap naar de natuur in de Antwerpse haven beloofde ik mijn voorbereiding aan jullie te bezorgen. Zodat jullie nog eens op je eigen tempo kunnen gaan genieten van de onverwachte natuurparels in de haven.
Uiteraard zijn er nog andere gebieden die we niet hebben bezocht, wegens tijdsgebrek en beperkte mogelijkheden met een bus.
Maar een overzicht van de natuurgebieden vind je op deze pagina.
Mijn voorbereiding:
Noordkasteel (kleine rondwandeling: ca.1,25km) adres: Noordkasteelzuid, 2030 Antwerpen
In 1862 gebouwd als deel van de fortengordel rond de stad Antwerpen. Nadien voor een gedeelte gedempt voor het Amerikadok en in 1934 aangeduid als een zwemvijver en roeivijver voor de mensen van de stad. Momenteel wordt het gehuurd door een zeilclub en door de Zeevaartschool die er oefeningen in doen met reddingsboten.
Kuifeend (wandeling naar kijkhut en terug ca. 1,2km) Adres: Noorderlaan 660
Ligt op grondgebied van de NMBS en wordt beheerd door Natuurpunt Antwerpen Noord. Ontstaan door havenuitbreiding in 1973, de omliggende gronden zijn opgespoten. Maar door de spoorwegen is het binnengebied nooit opgespoten geweest en ligt het nog steeds op polderniveau.
Fort Liefkenshoek (Picnic + bezoek Fort)
Militair bouwwerk van de 16e eeuw. Eerst als deel van de fortengordel ,nadien 2 eeuwen in handen van de Nederlanders. In de hele geschiedenis heeft het verschillende doelen gehad zoals een quarantainestation, marinebasis en vakantieoord voor beroepsmilitairen. In 1980 eigendom geworden van de gemeente Beveren en hebben het als beschermd monument en beschermd landschap geklasseerd. Binnenin is een prachtige tentoonstelling over de 80-jarige oorlog en zo.
Schor Oudendoel + Prosperpolder Zuid (gebied tussen Hedwigepolder en Verdronken land van Saefthinge)
Maakt deel uit van het SIGMA-plan. Een plan dat zijn oorsprong kent in 1970 als beschermingsmaatregel tegen overstroming. De bedoeling was om de dijken op te hogen, en een stormkering ter plaatse van het Noordkasteel, zodat de gronden naast de Schelde beveiligd waren tegen springtij. In 1980 is men anders gaan denken met overstromingsgebieden en meer aandacht voor ecologie, het eerste gebied is in 2000 aangelegd te Kruibeke. Hier is men nu begonnen aan de overstromingsgebieden binnendijks al aan te leggen om nadien gecontroleerde doorgangen in de Scheldedijken te maken zodat ze de gebieden kunnen laten overstromen. Het gebied buitendijks is een brakwaterschor wat zeer uitzonderlijk is en in Europa nog enkel in hier en aan de Elbe voorkomt.
Hedwige Prosperpolder (kort uitstapje om over de dijk te kijken)
Belgisch Nederlands natuurgebied, waarvoor in Nederland heel veel protest is geweest. Dit overstromingsgebied wordt aangelegd in functie van de verdieping van de Schelde voor de Antwerpse Haven. En ook in het kader van het SIGMA-plan. Het maakt straks een deel uit van het groot grenspark waarbij dus al deze gebieden rondom samen met het verdronken land van Saefthinge 1 groot natuurgebied van +4000 Ha zal vormen.
Putten weide
Eigendom van Natuur en Bos, Putten Weiden herbergt meer dan 200 verschillende plantensoorten waarvan 35 zeldzame, zoals de zilte greppelrus, schorrenzoutgras en blauw kweldergras. Putten Weiden dankt zijn unieke natuurwaarden aan het opborrelende grondwater, ook kwelwater genoemd, dat een beetje zout is door een zouthoudende veenlaag in de ondergrond. Door de combinatie van zoute kwel, de bodem met veen en het microreliëf ontwikkelden zich hier zeldzame zilte graslanden. Weetje, Dirk Draulans woont in dit gebied.
Putten west
Opnieuw een compensatie gebied voor de aanleg van het Deurganckdok, ingericht als weidevogelgebied. De meeste compensatiegebieden zijn aangelegd door de bouw van het Deurganckdok, dit omdat het volledige havengebied op Linkerschelde oever is aan geduid Vogelrichtlijngebied, en dat betekent dus dat wanneer je daar infrastructuur werken doet dat dit moet gecompenseerd worden.
Drijdijck
Dit gebied is de eerste compensatie die aangelegd is eind de jaren negentig.
Spaansfort
adres: kruispunt Sint Michielsstraat – Spaansfort)
Dit stuk is aaneengesloten met Drijdijck. Nog niet zo lang aangelegd, vroeger was dit een populierenbos als buffering naar het dorp Kieldrecht. Het is dan ook vaak heel moeilijk om uit te leggen aan mensen, dat je natuurgebied gaat maken en eerst begint met populieren te kappen. De keuze van populier is destijds gemaakt om snel een bos te hebben, populieren groeien nu eenmaal snel in de hoogte. Maar zij nemen veel vocht op en trekken dus de grondwaterspiegel flink naar beneden. Een andere reden is dat we vaak rietvegetatie moeten compenseren om de doelsoorten te kunnen halen. Maar dat lukt ook niet altijd goed. Het meeste succes hebben we als al reeds een beetje riet staat.
Haasop Rugstreeppad
Een andere doelsoort voor de haven op linkeroever is de rugstreeppad, die voelt zich thuis in losse zandgrond. En juist omdat de haven volledig is opgehoogd, door het zand dat uitgebaggerd wordt uit de dokken, is dit allemaal los zand. Waar de rugstreeppad zich diep genoeg kan ingraven in de winter, dit kan makkelijk een 1 meter diep zijn. Het havenbedrijf zorgt hier dat er rond de volledige haven een groene gordel is van amfibiepoelen voor die rugstreeppad, deze poelen worden vaak ook gefinancierd door de bedrijven in het havengebied. Dit omdat als zij een loods of een verharding bij bouwen moeten zij dit compenseren. En dit kan dan door de aanleg van de poelen, en het havenbedrijf zorgt dan voor de aanleg zodat we daar controle over hebben, dat deze aan elkaar verbonden zijn. De padden eisen een bepaalde maximum afstand tussen de verschillende geschikte habitats om een sterke populatie te kunnen uitbouwen.
Rietveld Kallo + Groot Rietveld (wandeling 1,2km, geen lus. adres: kruising Kwarikweg-Gasthuisstraat Beveren)
Het rietveld Kallo is aangelegd door NMBS als compensatie voor de liefkenshoekverbinding, dit gebied is nog vrij jong om te zien wat effect het heeft. Het groot rietveld daarentegen is een oud gekend gebied bij vogelaars voor zijn grote variatie aan rietvogels, zoals bruine en blauwe kiekendieven, roerdomp, buidelmees, enz. …
Groetjes, Geert